“Vooral als hij thuiskomt uit school, kan mijn zoon niets verdragen. Maar ook op andere momenten gebeurt dit. Ik heb het idee dat hij dan alle prikkels die op hem afkomen, niet meer kan verwerken.” Een moeder vertelde mij dit laatst in een gesprek. En zij was niet de enige, dit soort verhalen kom ik heel vaak tegen. Daarom gaan de opvoedtips van vandaag hier speciaal over.

 

Overprikkeling
Overprikkeling komt vaak voor bij kinderen. Sommige kinderen zijn hooggevoelig, zij hebben er bijna altijd last van. Maar de meeste kinderen hebben van tijd tot tijd last van overprikkeling.* En alle kinderen hebben er behoefte aan om te ‘landen’ en/of ruimte nodig om te ontladen, als ze thuis komen uit school.

 

Zintuigen
Prikkels komen binnen via je zintuigen. Veel mensen denken dat er vijf zintuigen zijn: smaak, geur, geluid, zicht en tast. Maar er zijn er nog veel meer. Een zintuig dat een rol speelt bij hoe je je lijf voelt, is het diepe-druk zintuig. Dit zintuig zit tussen je gewrichten. Dan heb je ook je evenwichtszintuig, dat zit in je oor. Het zorgt ervoor dat je in balans blijft.

 

Signalen
Wanneer een kind overprikkeld is, gaat er in één of meerdere zintuigen iets mis. Een plotselinge, boze reactie kan dan het gevolg zijn. Maar er zijn meer signalen waar je dit aan kunt herkennen. Ik noem er hier een aantal:

 

• oren dichtstoppen
• handen voor de ogen
• veel geluid maken
• bleek/pips zien, er gaat veel in het koppie om
• onrust
• niet goed in slaap kunnen komen
• geur niet kunnen verdragen
• afkeer (of juist voorkeur) voor knapperig voedsel (of juist zacht voedsel)
• rondjes rennen
• ondersteboven in de bank hangen
• knarsetanden
• pennen kapot kauwen
• snel geïrriteerd

 

Helpen
Als ouders kun je je kind een handje helpen om alle opgedane prikkels te verwerken. Veel ouders helpen alleen om de ‘schade te herstellen’ of de ‘brand te blussen’. Maar je kunt meer doen. Zodra je merkt dat het allemaal wat teveel wordt voor je kind, kun je daarop inspelen. En je kunt prikkelverwerking inbouwen in jullie dagelijkse ritme. Ook als er niet direct iets aan de hand is.

 

Materiaal
Er is veel sensomotorisch materiaal op de markt dat tegemoetkomt aan de behoefte aan prikkelverwerking. Zoek er maar eens naar op internet. Ik noem kauwmateriaal, friemeldingen (tangle), prikkelballen (hard of zacht), wiebelplanken enz.

 

Tips
Hieronder vind je een aantal tips, kijk wat bij je kind en bij jou past. Sommige dingen kun je zelf maken. En sommige dingen kosten (bijna) niets of je hebt ze zelf al in huis.

 

• Verzwaringsmateriaal: zware dekens, zware kussens/knuffels (om op schoot te leggen) en drukvestjes. Die kun je kopen, je kunt ze vaak ook een tijdje uitproberen. Een zware deken zou je ook zelf kunnen maken van stukken spijkerbroek die je aan elkaar naait, aan de andere kant een fleecedeken ertegenaan en klaar is je zware deken. Er bestaat ook een zogenaamde ‘slaaptunnel’, die trek je om de matras heen en dan ligt je kind er heerlijk strak in. Ook goed zelf te maken als je een beetje handig bent. Zoek voor meer informatie op internet. Verzwaringsmateriaal helpt je kind om beter in zijn of haar lijf te zitten.
• Elke dag je kind masseren/diepe druk geven is ook een aanrader. Check zelf wat je kind fijn vindt, qua stevigheid. Het zal je soms verbazen hoeveel druk je kind kan verdragen. Je kunt er ook een spelletje van maken: je kind ligt op de buik. Jij laat allerlei dieren over zijn/haar benen en rug lopen en bedenkt daar zelf bewegingen bij. Slang, leeuw, olifant, spin enz. Ook hier gaat het weer om goed in je lijf komen te zitten.
• Spelen, het liefst in de buitenlucht, helpt ook. Dingen als trampoline springen, touwtje springen, renspelletjes, het helpt allemaal om lekkerder in je lijf te komen. Bovendien helpt het alles los te laten, te ontladen.
  Binnenshuis kun je denken aan spelen met scheerschuim. Zeil op tafel, blote armen en kliederen maar. Scheerschuim prikt een beetje en veel kinderen vinden het heerlijk om er mee te spelen.
• Douchen kan ook helpen, desnoods al meteen uit school. Sommige kinderen vinden douchen heel fijn, maar er zijn ook kinderen die het juist verschrikkelijk vinden. Voor die kinderen bedenk je iets anders.
• Verder is er allerlei kauwmateriaal te krijgen, bijvoorbeeld een ketting met een kauwstuk eraan. Maar uit school je kind iets eetbaars te kauwen aanbieden kan ook goed helpen, denk aan een stuk komkommer, een harde appel of een wortel.
• Leer je kind dat hij of zij zelf de oren kan ‘uitzetten’. Bedenk een ‘uitzet-beweging’ en oefen die.
• Wat heel rustgevend werkt: kneden met klei of deeg, een bak met gedroogde bonen om je handen of voeten doorheen te halen, (kinetisch) zand, tekenen, kleuren.

 

*Wist je dat het omgekeerde ook kan: onderprikkeling. Dat is misschien minder bekend. Het komt hierop neer: je kind voelt zijn of haar lijf niet goed. En kan dan minder goed in actie komen. Een voorbeeld: Heeft jouw kind echt elke ochtend moeite met opstaan? Dan zou dat heel goed kunnen liggen aan onderprikkeling. Als je je lichaam niet eens echt kunt voelen, is het heel moeilijk om overeind te komen en uit bed te stappen. Dat kun je je misschien wel voorstellen. Bij onderprikkeling kun je een zware deken en het geven van massage/diepe druk proberen.