Onze zoon zou in het voorjaar twee worden en we hadden een zandbak gekocht. Daar hadden we zand in gedaan, plus wat schepjes en emmertjes. Een mooi deksel erop en zo stond alles klaar voor de grote dag. Ik herinnerde me hoe ik zelf als kind, samen met mijn broertjes en zusjes, urenlang in de zandbak kon spelen. Dat gunde ik mijn eigen kind ook. We zetten onze zoon in de zandbak en deden voor hoe je met zand kunt spelen. Hij vond het wel leuk en begon ons na te doen. Het ging goed, totdat… hij zand aan zijn handen kreeg. Hij begon te huilen. “Ik heb vieze handen” snikte hij. We legden uit dat dit hoort bij spelen met zand. En dat hij zijn handen na het spelen kon wassen. Hij aarzelde nog wat, maar begon toch weer te scheppen.

 

Hooggevoelig
Dit was een moment waaraan we later terug dachten, toen we begonnen te vermoeden dat ons kind hooggevoelig was. Je hoort daar de laatste jaren veel vaker over. Wat is dat eigenlijk, hooggevoeligheid? Als je hooggevoelig bent, komen prikkels van buitenaf veel sterker binnen dan gemiddeld. Denk aan kleuren, geluiden, geuren en emoties (zowel eigen emoties als die van anderen). Maar ook aanraking die veel sterker binnenkomt, vooral als het onverwacht is. Je hebt tijd nodig om alles wat binnenkomt te verwerken. Je raakt snel overprikkeld en bent ook vaak moe van alle indrukken.

 

Bij een kind kun je hooggevoeligheid herkennen aan o.a. de volgende dingen. Hij of zij:

 

• Raakt van streek bij een eerste contact met bijv. zand of gras.
• Is gevoelig voor geluid (staat vaak met de handen over de oren, schrikt snel van geluid).
• Is gevoelig voor sfeer (wil bijv. niet bij een vriendje spelen omdat “Die moeder altijd boos doet”).
• Neemt emoties van anderen over.
• Is erg begaan met anderen.
• Heeft een hekel aan kleding die kriebelt of aan labels in kleding.
• Raakt overstuur als je boos of streng praat.
• Heeft een groot gevoel van rechtvaardigheid.
• Is perfectionistisch.
• Durft geen fouten te maken en raakt overstuur als het toch gebeurt.
• Wil anderen graag ‘pleasen’ en vergeet daarbij eigen behoeftes.

 

Deze opsomming is lang niet volledig. Denk jij dat je kind hooggevoelig is en wil je er meer over weten, dan kun je veel informatie op internet vinden of er boeken over lezen.* Hieronder geef ik je een aantal tips om mee te beginnen.

 

Tips
Hoe kun je een hooggevoelig kind het beste helpen? Waar heeft hij /zij behoefte aan? Een aantal tips. Ook hier geldt: ik ben niet volledig, ik geef een richting aan. Probeer het uit en kijk wat werkt.

 

• Bied voldoende structuur. Dat geeft duidelijkheid en overzicht en zorgt voor een veilig gevoel.
• Geef je kind na schooltijd de ruimte om prikkels te verwerken. Dat werkt het beste op sensorisch gebied. Laat je kind buiten veel bewegen door te rennen, te schommelen of te springen. Binnen ga je bezig met klei of met scheerschuim.
• Als het mogelijk is, geef je kind dan een speciaal plekje in huis waar het rustig is en waar je kind zich kan terugtrekken.
• Creëer momenten van rust. Laat je kind tekenen of inkleuren. Ga samen op de bank zitten met een voorleesboek of luister naar rustige muziek.
• Als je kind door overprikkeling boos reageert, toon dan begrip. Blijf gaan voor verbinding, ga dus niet schreeuwen of mopperen.
• Sommige mensen in je omgeving kunnen dingen zeggen als: “Je moet hem/haar gewoon wat strenger aanpakken.” Als dat absoluut niet goed voelt voor jou, luister dan vooral naar je eigen gevoel. Anderen hebben vaak geen idee hoe jouw kind in elkaar steekt. Je hoeft niet aan hun verwachtingen te voldoen. Je hoeft alleen maar te zoeken naar wat het beste is voor jou en je kind.
• Bereid je kind voor op veranderingen. Praat er van tevoren over en geef de informatie stap voor stap. Zo kan je kind er langzaam maar zeker aan wennen.
• Leer je kind ‘Nee’ te zeggen. Je kunt thuis oefenen, door bijvoorbeeld een situatie op het schoolplein na te spelen en je kind te leren ‘stop’ te zeggen. Praat daarom regelmatig aan het eind van de dag, op een rustig moment, over wat die dag goed ging en wat minder goed ging. Zo kom je erachter in welke situaties jij bij kunt springen.
• Zorg dat je kind voldoende slaap krijgt. Slaap is een belangrijke manier om prikkels van de afgelopen dag te verwerken. Bovendien is een uitgerust kind veel beter opgewassen tegen nieuwe prikkels.

 

Wisselwerking
Wanneer een kind hooggevoelig is, dan is de kans groot dat een van de ouders dat ook is (of allebei de ouders). Is dat bij jou het geval, dan is het goed om je bewust te zijn van de wisselwerking tussen jullie. Zowel kind als ouder(s) voelen enorm veel. En gevoelens en emoties van anderen komen ook heel sterk binnen. Wanneer dat bij jou als vader en moeder speelt, merkt je kind dat dus. Wat er dan gebeurt, is dat je kind voor jou gaat zorgen.

 

Serieus nemen
Hij/zij vraagt bijvoorbeeld: waarom ben je verdrietig (of boos)? Neem dit soort vragen serieus. Als je dat niet doet en ontkent dat je boos of verdrietig bent, raakt je kind namelijk in de war. Hij/zij voelt het duidelijk, maar pappa en/of mamma zeggen dat het er niet is. Zo leert je kind dat het niet kan vertrouwen op zijn eigen gevoel.

 

Uitleggen
Je wilt niet dat je kind nu al zorgen en problemen van volwassenen op zich neemt. En dat is volkomen terecht. Maar ga jouw emoties niet ontkennen. Benoem het: het klopt, ik ben inderdaad verdrietig. Leg in simpele woorden uit waar je verdriet over hebt. Passend bij het niveau van je kind En zeg erbij: dit is iets van mij, het is van grote mensen. Jij hoeft er niets mee, je mag erop vertrouwen dat wij als grote mensen het oplossen.

 

*Boeken voor/over hooggevoelige kinderen

Susan Marletta-Hart – Leven met hooggevoelige kinderen

Elaine Aron – Het hoogsensitieve kind.

Carla van Wensen – Help, ik voel zo veel!