“Ik schaam me voor mijn eigen kind.” Dit heeft iedere ouder weleens gedacht. En misschien die gedachte ook weleens uitgesproken. Ik weet vrij zeker dat jij ook weleens een situatie hebt meegemaakt waarin je het schaamrood op de kaken kreeg. Om wat jouw eigen kind deed of zei.

 

Ik denk dan bijvoorbeeld aan de volgende situaties (waarschijnlijk kun je dit rijtje zelf moeiteloos aanvullen):

 

• De ‘klassieker’: een krijsende peuter/kleuter in de supermarkt.
• Jouw zoontje zegt tegen een meneer in de wachtkamer: “Waarom ben jij zo dik?”
• Jullie zijn op een familiefeest en jullie kinderen maken flinke ruzie. Ze zijn niet tot rede te brengen.
• Er is bezoek: jullie vrienden met hun kinderen. Jouw puberdochter wil niet iets leuks gaan doen met de dochter van jullie vrienden. Negeert haar volkomen. Terwijl ze dezelfde leeftijd hebben.
• Je kind maakt iets stuk bij een ander thuis. Omdat-ie zo wild deed.

 

Ruzie
Onze eigen meest pijnlijke en schaamtevolle situatie was deze: twee van onze zonen hadden ruzie. Ze wilden tegelijk door de deur van de schuur met hun fiets. En niet eentje wilde een pas op de plaats maken. Ze werden zo kwaad op elkaar, dat ze elkaar begonnen te schoppen. De jongens droegen houten klompen (we woonden op het platteland). Bij de jongste kwam de schop zo hard aan, dat zijn scheenbeen brak. We schaamden ons diep als ouders. En zo’n jongen met zijn been in het gips herinnerde ons er ook nog elke keer aan. We kregen keer op keer de vraag hoe dat toch zo was gekomen… We besloten toch maar elke keer eerlijk te zeggen hoe het zat. Dat onze jongens zoiets deden, was behoorlijk gênant. Het voelde voor onszelf als falen.

 

Emotie
Wat is dat eigenlijk, schaamte? Het is een emotie die in jou zit. En het heeft altijd te maken met hoe jij denkt dat een ander over jou denkt. Eigenlijk zit het zo: jouw gevoelens en ideeën over wat er is gebeurd, projecteer je op die ander. Terwijl het niet per se waar hoeft te zijn dat die ander er ook daadwerkelijk zo over denkt! (Kun je me nog volgen?)

 

Omdenken
Als dit dan zo is, dat het meer in jouw hoofd zit dan in dat van een ander, kun je het ook ‘omdenken’. Dat kan je helpen om een situatie anders te beleven. En dat heeft weer effect op hoe je je kind corrigeert. Je hoeft dan bijvoorbeeld niet meer te bewijzen dat je een goede vader of moeder bent.

 

Tips
En dan zo’n moment waarop je kind zich ‘misdraagt’ en de hele omgeving kan meegenieten. Of je schaamt je voor iets anders in je kind, bijvoorbeeld dat hij of zij op school minder goed kan meekomen. Hoe ga je daar dan mee om? Je kunt op de volgende dingen letten:

 

• Accepteer dat je kind dit doet/zegt/is. Hij of zij is een zelfstandig persoon, dat mag je ook gewoon accepteren. Als je het kunt accepteren, verdwijnt meteen jouw weerstand.
• Accepteer dat jij zelf schaamtegevoelens hebt. Je hoeft ze niet te onderdrukken. Want ze zijn er gewoon. Je kunt ze wel leren hanteren.
• Geef de touwtjes niet uit handen aan de mensen om je heen. Reageer dus niet ‘gewenst’ en bedenk: ik hoef mezelf niet te bewijzen en ik hoef ook geen verantwoording af te leggen over hoe ik dit aanpak.
• Blijf rustig en maak vanuit rust verbinding met je kind.
• Leg kort en duidelijk uit: als je dit doet, heeft de ander pijn. Als je dit zegt, is dat niet fijn voor de ander. Geef de grenzen aan en vertel vervolgens wat wél mag.
• Praat er later over door met je kind als dat nodig is. Leg dan uit welk effect bepaald gedrag of een bepaalde opmerking heeft. Dan kun je het ook over jouw schaamte hebben en vragen of je kind zich daar iets bij kan voorstellen (bij oudere kinderen).
• Heb je heel vaak last van schaamtegevoelens die je herinneren aan je eigen zwakke kanten? Praat daar dan eens over met iemand die je vertrouwt. Of schakel een deskundige in.
• Relativeer: de perfecte ouder bestaat niet. Het perfecte kind ook niet. Gelukkig maar.
• Soms werkt het om humor te gebruiken om uit de ongemakkelijke situatie te komen.
• Misschien kan het helpen te kijken naar wat je van je kind kunt leren. Waarom is juist dit kind met dit karakter bij jullie geboren? Wat hebben jullie elkaar te geven?

 

Het is niet leuk, zo’n situatie waarin het schaamrood je naar de kaken vliegt als je kind iets raars doet of zegt. Je moet maar bedenken: het hoort er af en toe bij. Ik hoop dat mijn tips helpen om er wat ontspannener mee om te gaan. Veel succes!