Hij kon niet goed stilzitten, onze jongste zoon. Vooral tijdens het eten viel dat op. Hij viel gewoon geregeld van zijn stoel. Terwijl hij wel de leeftijd had waarop hij zou moeten kúnnen stilzitten. We zagen het ook als hij tv zat te kijken of achter de computer een spelletje deed. Hij zat dan niet rechtop, maar steeds in een andere houding. Dan hing hij bijvoorbeeld scheef of zelfs helemaal op zijn kop. Met zijn benen omhoog tegen de rugleuning van de stoel en zijn hoofd op de leuning.

 

Misschien heb jij ook een kind dat moeilijk stil kan zitten. Thuis merk je dat, maar op school kan het ook opvallen. En zelfs problemen geven. Hoe komt een kind zo druk? En wat kun jij als vader of moeder doen als het regelmatig gebeurt dat ‘de rem eraf is’?

 

Een kind is nooit zomaar druk. Dat heeft altijd een oorzaak. Ik noem een aantal mogelijkheden:

 

• Natuurlijke aanleg. Het ene kind is van zichzelf wat beweeglijker dan het andere. De aard van het beestje, zeg maar.
• De hele dag door krijgt een kind prikkels binnen. Niet elk kind kan prikkels even goed verwerken. Sommige kinderen zijn erg gevoelig voor bepaalde prikkels. En de ene dag/het ene moment lukt dat ook beter dan de andere dag/moment. Op het moment dat een kind prikkels niet meer goed verwerken kan, gaat het druk doen. Het is een manier om te ontladen.
• Sommige kinderen hebben het nodig zichzelf ‘aan’ te zetten om bij de les te kunnen blijven. Ze kunnen dan bijvoorbeeld niet stil zitten, omdat ze ergens aanvoelen dat ze dan afhaken. Ze moéten bewegen om mee te kunnen komen.
• Een ander lijfgevoel. De moeilijke term hiervoor is: verstoorde propriocepsis. Als het allemaal in orde is, voel je je lijf, je voelt hoe je zit of staat en waar je benen/armen zitten. Als de propriocepsis verstoord is, voel je je lijf niet goed. Je kunt je voorstellen dat een kind dan wil bewegen om alles weer goed te voelen.
• Dit herken je misschien wel: je kind is moe ’s avonds, moet eigenlijk al naar bed en gaat juist dán heel erg druk doen.
• Reactie op een gebeurtenis. Jullie zijn pas verhuisd, er is een nieuw broertje of zusje bij gekomen, er is spanning bij pappa en mamma. Een kind kan daarop reageren door druk gedrag. Hij of zij wil eigenlijk iets duidelijk maken, maar weet nog niet goed hoe. Bijvoorbeeld: “Ik vind het moeilijk dat ik de aandacht moet delen met mijn nieuwe zusje”. Dat zégt een kind niet, maar je ziet het soms terug in het gedrag.
• Een drukke omgeving. Een kind kan druk worden van drukte in huis. Een aantal kinderen is bij elkaar, de tv én de radio staan aan, er liggen heel veel speelgoed en andere spullen door de kamer enz. Of op school in een klas met veel leerlingen, waarvan er meerdere druk zijn.
• Een drukke periode. De decembermaand is hier een goed voorbeeld van. Maar ook bijvoorbeeld wanneer een verhuizing voorbereid wordt.
• ADHD, autisme of een andere ‘uitdaging’. Niet elk druk kind heeft meteen ADHD of autisme. Maar kinderen met ADHD en/of autisme kunnen wel druk zijn. Dit heeft meestal te maken met over- of onderprikkeling. Als je je zorgen maakt over het drukke gedrag van je kind, kun je onderzoeken of er iets speelt op dit gebied. Over de voor- en nadelen van een diagnose heb ik eerder geschreven, je vindt de link onderaan dit artikel.*

 

Wat kun je als ouders doen om je kind te helpen, wanneer haar of zijn drukke gedrag ‘in de weg zit’? Het hangt natuurlijk helemaal van de situatie af. Probeer dus eerst in beeld te krijgen waar het door komt dat je kind niet stil kan zitten of veel geluid maakt. Wat je als ouders kunt doen, lees je hieronder. Kijk wat bij jou en je kind past, probeer gewoon uit.

 

• Is jouw kind van nature erg beweeglijk? Begin dan met accepteren dat je kind zo is. En laat je kind dan ook veel bewegen! Doe dat trouwens ook met kinderen die niet bijzonder beweeglijk zijn. Heb je er de ruimte voor, zorg dan voor klim- en springmogelijkheden in en om je huis. Bewegen is goed voor kinderen, daar heb ik ook eerder over geschreven. Zie voor de link onderaan dit artikel.**
• Een kind dat niet goed stil kan zitten aan tafel, kun je vlak voor het eten laten bewegen, zodat hij/zij al wat energie kwijt is. Zitten op een wiebelkussen kan ook helpen. En wat je ook kunt proberen, is je kind staand laten eten. Leg een matje neer of een krant, daar mag je kind op staan tijdens het eten. Mooi afgebakend. Bij teveel kriebels kan je kind even op en neer springen. Je kind moet het niet ervaren als straf, dus leg uit waarom je dit doet.
• Houd je toon vriendelijk en liefdevol. Dus in plaats van: “Zit nou toch eindelijk eens stil!” kun je zeggen: “Kom maar even rustig zitten.” Dat voorkomt een hoop frustratie, zowel bij jou als bij je kind. (Ik merkte bij mijn zoon dat het hielp om mijn eigen energie rustig te houden. Als ik dan aan tafel mijn hand op zijn hoofd legde, werd hij meestal wat rustiger).
• Heeft een kind erg last van een drukke omgeving, waardoor dat dan ook maar komt? Bouw dan meer rust in. Geen extra geluiden/beelden doen al wonderen. Veel kinderen hebben na schooltijd een druk programma. Je kunt kijken of je daar iets van af kunt halen.
• Merk je dat je kind vaak overprikkeld is, zorg dan voor een eigen rustig plekje waar hij/zij zich terug kan trekken. Bijvoorbeeld als je kind net uit school komt. En ik schreef het hierboven al: voor sommige kinderen is het juist fijner om even flink te bewegen, om zo alle prikkels kwijt te raken. Wil je meer lezen over overprikkeling, kijk dan op de link onderaan dit artikel.***
• Vraag of school aandacht wil geven aan bewegen tussen de lessen in. Of zet hulpmiddelen in, bijvoorbeeld zitten op een wiebelkussen of skippybal. Een klein friemeldingetje binnen handbereik kan ook fijn zijn (bijvoorbeeld een zogenaamde ‘tangle’, een knijpballetje of kneedgum). Zo kunnen overprikkelde kinderen ontladen en onderprikkelde kinderen kunnen zichzelf weer ‘aan’ zetten.
• Een kind dat zijn/haar lijf niet goed voelt, kan veel baat hebben bij iets zwaars. Bijvoorbeeld een verzwaard kussen of een knuffel die extra zwaar gemaakt is. Je kind legt het kussen op zijn schoot. Dat kan op school ook heel goed werken.
• Als een kind druk is omdat hij of zij moe is, is het gewoon bedtijd. Kan je kind vervolgens niet slapen omdat hij of zij té moe is? Dan kan het een idee zijn om eerst samen een minuut of vijf lekker te bewegen. Of juist iets rustigs doen, bijvoorbeeld voorlezen. Dit moet je dan uitproberen, wat het beste werkt bij jouw kind.
• Wat zit er achter het gedrag? Vraag je dit af wanneer je eigenlijk niet goed weet waar het drukke gedrag vandaan komt. De kans is groot dat je kind ergens moeite mee heeft of jou iets duidelijk wil maken.

 

Zo zie je maar, er kan van alles aan de hand zijn als je kind niet stil kan zitten. Je kunt als ouders je kind helpen en/of sturen en dat werkt het beste als je een beetje in beeld hebt wat er eigenlijk speelt. Ik wens je veel goede inzichten toe!

 

 

 

 

* https://www.balansinjegezin.nl/diagnose-stellen-voor-en-nadelen/

 

** https://www.balansinjegezin.nl/waarom-bewegen-zo-belangrijk-is-voor-kinderen/

 

*** https://www.balansinjegezin.nl/al-die-prikkels/